Verwonden stek nodig?

Bron: De Boomkwekerij 2 mei 2003, met aanvulling Rhizopon 11 april 2019.

Jonge, zachte stekken wortelen goed zonder extra verwonden. Een snijvlak aan de voet is voldoende om een goed wortelstelsel te verkrijgen. In het stek worden de auxines naar de basis getransporteerd en kan via het snijvlak toegediende auxines worden opgenomen. Zodra er voldoende auxines in de basis van het stek aanwezig zijn, zullen in een aantal stengelcellen de transformatie naar wortelcellen plaatsvinden. Onder optimale omstandigheden worden rondom de basis gelijkmatige wortelstelsel gevormd.

Verwonden van de zijkant van zachte stekken kan zelfs averechts uitpakken. Verwonden bevordert namelijk de vorming van callus, het wondweefsel waarmee planten op beschadiging reageren. Als stekken te weinig suikers bevatten, doet het groeiende wondweefsel een te groot beroep op de reserves. Het gevolg is een tegenvallende beworteling, aldus Tim Marks, de stekspecialist van Horticulture Research International in het Britse East Malling.

Wolfgang Spethmann, van de Universiteit van Hannover, heeft het ook niet zo op verwonden. „Waar callus zit, krijg je geen wortels.’’ Dit merkt de Duitse professor bij moeilijk aan de wortel te krijgen soorten als Cotinus en Rhododendron. Proeven hebben hem geleerd dat aansnijden van stek zelden zin heeft. Stek verwonden vindt hij daarom verspilde tijd.

Tijd verknoeien, daar hebben Nederlandse stekproducenten een hekel aan. Ze denken echter heel verschillend over het nut van verwonden. Jos van Boheemen uit Boskoop vindt het aansnijden van stek klinkklare onzin, ook voor de moeilijk wortelende soorten. „Als je het goed doet, kan verwonden weinig kwaad, maar vaak wordt de stek te veel beschadigd’’. André Boereboom uit Eindhoven ziet bij verhoute stekken van Camellia, Photinia en Rhododendron wél voordeel in het verwonden. „Ze moeten wondweefsel maken, want daar komt de wortel uit.’’ Tim Marks is het daarmee eens: een wondje aan de voet van een nogal houtige stek bevordert volgens hem de wortelvorming.

Is callus gunstig voor de beworteling? Volgens Rhizopon is dat een wijd verbreid misverstand. De vorming van callus is juist een aanwijzing voor ongunstige omstandigheden, zoals een te droog of zuurstofarm substraat. Callus belemmert en vertraagt de wortelvorming. Adviseur Kees Eigenraam noemt het stimuleren
van wondweefsel daarom achterhaald. „Er is geen kweker die iets verdient aan callus. Callus is ongedifferentiëerde weefsel en is niet een voorstadium van wortelvorming en daarom dus zonde van de toch al schaarse energie welke het stekje heeft.'